Prace licencjackie powstały stosunkowo niedawno. Wyniknęły one z podziału jednolitych pięcioletnich studiów magisterskich na studia trzyletnie licencjackie, zwane licencjatem oraz na dwuletnie magisterskie studia uzupełniające. Na studia magisterskie mogą jedynie iść ci studenci, którzy najpierw uzyskają tytuł licencjata. Uzyskanie tegoż tytułu wiąże się właśnie z obroną pracy licencjackiej.
Prace licencjackie kończą więc przygodę studentów ze studiami trzyletnimi i zapewniają im wyższe wykształcenie. Obrona takiej pracy jest więc bezpośrednio przepustką do wyboru dalszej ścieżki kariery zawodowej. Zazwyczaj prace licencjackie są mniejsze objętościowo niż później pisane prace magisterskie. Mniejsza jest też bibliografia. Jednak i tak prace licencjackie stanowią wyzwanie dla studentów.
Dzieje się tak dlatego, że już w okolicach drugiego roku studiów, student musi skonstruować temat swojej pracy, więc tym samym określić swój profil zainteresowań. Na drugim roku studiów nie jest to łatwe, ale dzięki temu prace licencjackie są dobrym wstępem do pisania już bardziej rozbudowanych prac magisterskich. Ich pisanie jest więc dobrym ćwiczeniem do tego, aby przygotować się na obronę magisterki.
Przygotowanie do pisania prac jakimi są prace licencjackie nie różni się w niczym od tego związanego z tworzeniem pracy magisterskiej. Niezbędne w tym celu jest przede wszystkim zdobycie odpowiednich materiałów i pozycji bibliograficznych. Na ich podstawie tworzona jest praca na dany temat i na podstawie indywidualnie omówionych warunków stawianych przez promotora.
Promotorzy kilka lat temu nie byli jeszcze przygotowani na obronę prac licencjackich, jednakże z każdym rokiem nabywają doświadczenia i potrafią precyzyjnie określić warunki, jakie prace licencjackie powinny spełniać. Zazwyczaj obrona pracy licencjackiej jest łatwiejsza i wymaga mniejszego zaangażowania niż obrona pracy magisterskiej. Jednakże zależy to głównie od tematyki i zakresu pracy.